CÁCH
PHÒNG, CHỐNG BỆNH ĐẬU MÙA KHỈ
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đậu mùa khỉ là bệnh lây nhiễm
từ động vật, do virus đậu mùa khỉ gây ra. Bệnh có thể lây truyền từ động vật
sang người và giữa người với người.
Bệnh được
phát hiện lần đầu tiên ở những đàn khỉ được nuôi để nghiên cứu vào năm 1958 và
được phát hiện ở người vào năm 1970.
Bệnh đậu mùa
khỉ thường thấy ở Trung Phi và Tây Phi nơi có nhiều rừng nhiệt đới và các loài
động vật có thể mang virus sinh sống.
Người mắc
bệnh đậu mùa khỉ thỉnh thoảng cũng được ghi nhận ở các nước khác ngoài Trung
Phi và Tây Phi, sau khi di chuyển từ các khu vực có bệnh đậu mùa khỉ lưu hành.
Triệu chứng
điển hình của bệnh đậu mùa khỉ bao gồm sốt, đau đầu dữ dội, đau cơ, đau lưng,
giảm năng lượng, sưng hạch, tổn thương da hoặc phát ban ở mặt, lòng bàn tay,
chân, miệng, bộ phận sinh dục và mắt.
Ban thường
bắt đầu từ 1-3 ngày khởi sốt. Tổn thương da có thể phẳng hoặc hơi nổi, chứa
dung dịch trong hoặc hơi vàng, sau đó có thể đóng vảy, khô và rụng vảy. Thời
gian ủ bệnh thường từ 6-13 ngày nhưng cũng có thể từ 5-21 ngày.
Trong hầu hết
các trường hợp, triệu chứng của bệnh đậu mùa khỉ tự mất đi trong vòng 2-4 tuần.
Tuy nhiên ở một số ít người, trẻ nhỏ, người có bệnh nền và suy giảm miễn dịch
bệnh có thể diễn biến nghiêm trọng hơn và tử vong.
Biến chứng ở
các ca bệnh đậu mùa khỉ nặng bao gồm nhiễm trùng da, viêm phổi, lú lẫn, và nhiễm trùng mắt
có thể dẫn đến mất thị giác.
Có khoảng
3-6% ca bệnh được báo cáo đã dẫn đến tử vong ở các nước có bệnh lưu hành trong
thời gian gần đây.
Người mắc
bệnh đậu mùa khỉ có nguy cơ làm lây nhiễm bệnh trong thời gian có triệu chứng
(thông thường là từ 2-4 tuần).
Bệnh có thể
lây sang người khi người có tiếp xúc với động vật nhiễm bệnh hoặc lây từ người
sang người khi tiếp xúc gần với tổn thương, dịch cơ thể, giọt bắn và các bề mặt
bị nhiễm virus như chăn, ga, gối, đệm... từ người bệnh.
Virus cũng có
thể làm lây bệnh từ người đang có thai sang bào thai hoặc từ cha mẹ nhiễm bệnh
sang con trong hoặc sau khi sinh do tiếp xúc trực tiếp da với da.
·
Các biện pháp phòng chống dịch bệnh đậu mùa khỉ
Để chủ động
phòng chống dịch bệnh đậu mùa khỉ ở nước ta, Bộ Y tế khuyến cáo người dân chủ
động thực hiện các biện pháp phòng bệnh sau:
- Che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi, tốt nhất che bằng
khăn vải hoặc khăn tay hoặc khăn giấy dùng một lần hoặc ống tay áo để làm giảm
phát tán các dịch tiết đường hô hấp; rửa tay bằng xà phòng và nước sạch hoặc
dung dịch sát khuẩn ngay sau khi ho, hắt hơi. Không khạc nhổ bừa bãi nơi công
cộng.
- Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước sạch hoặc dung
dịch sát khuẩn tay.
- Người có triệu chứng phát ban cấp tính không rõ nguyên
nhân kèm theo một hoặc nhiều triệu chứng nghi ngờ cần chủ động liên hệ với cơ sở
y tế để được theo dõi, tư vấn kịp thời. Đồng thời, cần chủ động tự cách ly,
tránh quan hệ tình dục.
- Tránh tiếp xúc gần với người mắc bệnh đậu mùa khỉ, tránh
tiếp xúc trực tiếp với những vết thương, dịch cơ thể, giọt bắn và các vật dụng,
đồ dùng bị nhiễm mầm bệnh. Trong trường hợp nơi ở/nơi làm việc có người mắc
hoặc nghi ngờ mắc bệnh, cần thông báo cho cơ quan y tế để được tư vấn và xử trí
kịp thời, không tự ý điều trị.
- Người đến các quốc gia có lưu hành dịch bệnh đậu mùa khỉ (khu
vực Trung và Tây Phi), cần tránh tiếp xúc với động vật có vú (chết hoặc sống)
như: động vật gặm nhấm, thú có túi, động vật linh trưởng có thể chứa virus đậu
mùa khỉ. Khi quay trở về Việt Nam cần chủ động khai báo với cơ quan y tế địa
phương để được tư vấn.
- Đảm bảo an toàn thực phẩm; thực hiện lối sống lành mạnh,
tăng cường vận động thể lực, nâng cao sức khỏe.
Trước đó,
ngày 23-7, Tổng giám đốc WHO công bố đợt bùng phát dịch bệnh đậu mùa khỉ hiện
nay đáp ứng các tiêu chí đánh giá tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng
quốc tế theo Điều lệ Y tế quốc tế do tốc độ lây lan nhanh, nguy cơ về sự lan
rộng hơn nữa của dịch bệnh tới các quốc gia khác là rất rõ ràng.
Nguy cơ mắc
bệnh đậu mùa khỉ là ở mức trung bình trên toàn cầu, riêng khu vực châu Âu là ở
mức nguy cơ cao. Còn nhiều thông tin về bệnh cần được nghiên cứu và tìm hiểu
thêm, đặc biệt là về phương thức lây truyền của virus.
Nguồn St