Cuối tháng 8/1950, Đội thanh niên xung phong công tác Trung ương (với phiên hiệu là Đội 50) làm lễ xuất quân tại núi Hồng, xã Yên Lãng, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên, sau đó hành quân lên tập kết tại căn cứ Lam Sơn, huyện Hòa An, tỉnh Cao Bằng chờ nhận nhiệm vụ. Ngay từ ngày đầu thành lập Đội TNXP công tác, Bác Hồ luôn theo dõi bước trưởng thành của TNXP. Người chỉ rõ: "Kháng chiến càng tiến tới, công việc ngày càng nhiều, chúng ta cần củng cố và phát triển Đội TNXP đề đảm bảo thêm công việc kháng chiến và đào tạo cán bộ sau này".

Tối ngày 20-3-1951, toàn Liên phân đội TNXP 312 đang làm nhiệm vụ tại cầu Nà Cù (thôn Nà Tu, xã Cẩm Giàng, huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Cạn) được tin có lãnh đạo cấp trên ghé thăm. Trong ánh lửa bập bùng, anh chị em bất ngờ đồng loạt vỗ tay hoan hô khi thấy Bác Hồ xuất hiện. Sau khi thăm hỏi việc ăn ở của các đội viên TNXP, Bác báo tin vui thắng lợi của Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ hai của Đảng vừa kết thúc ngày 19-3-1951 đã đổi tên Đảng thành Đảng Lao động Việt Nam. Bác đã tặng Đội lá cờ " Thi đua khá nhất" để làm giải thưởng cho đơn vị nào lập được nhiều thành tích. Trước lúc tạm biệt các đội viên TNXP, Bác đã đọc 4 câu thơ tặng TNXP: 

"Không có việc gì khó           

Chỉ sợ lòng không bền           

Đào núi và lấp biển         

Quyết chí ắt làm nên".

Trong chiến dịch Điện Biên Phủ, 16.000 TNXP đã sửa chữa, mở rộng 3.300 km đường, phá hàng nghìn quả bom nổ chậm, đảm bảo giao thông tại 60 bến phà… Trong thời kỳ kỳ từ 1965 - 1975, đã có 133.157 đoàn viên thanh niên gia nhập lực lượng TNXP chống Mỹ, cứu nước, trong đó 51,8 % là nữ. TNXP đảm nhận nhiều loại công việc khác nhau, nhưng chủ yếu ở 3 ngành: giao thông vận tải, lâm nghiệp, quốc phòng. Cũng trong thời kỳ chống Mỹ, TNXP đã làm 2.195 km đường mới trên 53 tuyến đường. Đảm bảo giao thông ngày đêm trên 3.000 km đường, trong đó có 2.526 trọng điểm địch thường xuyên đánh phá ác liệt. TNXP cùng quân đội tham gia xây dựng 6 sân bay quân sự.  Sau chiến thắng 30/4/1975, tổ quốc hòa bình thống nhất lực lượng TNXP lại trở về cuộc sống đời thường với bao khó khăn, nhưng với bản lĩnh TNXP, các chiến sỹ TNXP vẫn hoàn thành nhiệm vụ trên mọi lĩnh vức công tác mới.

Sau chiến thắng 30/4/1975, cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước kết thúc, đất nước thống nhất bước vào thời kỳ xây dựng chủ nghĩa xã hội, các Đội TNXP chống Mỹ, cứu nước đã hoàn thành nhiệm vụ lịch sử. Tháng 12 năm 1975 theo đề nghị của Ban Bí thư Trung ương Đoàn, Trung ương Đảng và Chính phủ đã đồng ý cho phép các Đội TNXP chống Mỹ, cứu nước được giải thể, Đội TNXP 57 Lạng Sơn là đơn vị giải thể cuối cùng, kết thúc một giai đoạn lịch sử oanh liệt vẻ vang của lực lượng TNXP chống Mỹ cứu nước miền Bắc và của Lực lượng TNXP Việt Nam. Sau năm 1975, lực lượng thanh niên xung xong còn tiếp tục tham gia bảo vệ biên giới Tây Nam và biên giới phía Bắc và nhất là trong công cuộc đổi mới, phát triển đất nước ngày nay. Có thể nói, từ khi thành lập đến nay, không mặt trận nào không có công sức và đóng góp to lớn của các thế hệ thanh niên xung phong Việt Nam anh hùng.

Qua 73 năm xây dựng và phát triển, lịch sử đã chứng minh vai trò và ý nghĩa to lớn của tổ chức TNXP trong việc phát huy, giáo dục, rèn luyện thanh niên. Bác Hồ đã gọi TNXP là "trường học", đây thực sự là một phương thức đào tạo rèn luyện cán bộ  của Đảng là phương thức tổ chức, phương thức hoạt động giáo dục sâu sắc của Đoàn thanh niên. Trưởng thành trong chiến đấu và lao động, nhiều cán bộ, hội viên TNXP đã trở thành những người lao động giỏi, các cán bộ gương mẫu trên các lĩnh vực của đời sống xã hội tiếp tục đóng góp công sức trí tuệ vào thực hiện mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo. Trong suốt 73 năm qua, Lực lượng TNXP Việt Nam là biểu tượng rực rỡ của chủ nghĩa anh hùng cách mạng và tinh thần yêu nước của thanh niên. Không những Đảng ta, nhân dân ta vô cùng tự hào, mà cả thanh niên tiến bộ trên toàn thế giới cũng phải hết sức khâm phục; như lời phát biểu của Thủ tướng Võ Văn Kiệt: "Ra đời trong khói lửa của cuộc kháng chiến chống Pháp, theo tư tưởng lãnh đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh, vai trò và tính chất của TNXP là những người trẻ tuổi đi đầu, sẵn sàng vượt qua mọi gian khổ, sẵn sàng hy sinh vì Tổ quốc, vì nhân dân được thể hiện rõ rệt trong mọi nhiệm vụ được giao. Không phải chỉ có sự gan dạ, tinh thần lao động bền bỉ mà còn phải nói đến những sáng kiến, những suy nghĩ táo bạo và lòng trung thành vô hạn đối với Tổ quốc đã giúp cho TNXP lập nên những kỳ tích, xứng đáng là lực lượng mũi nhọn trên các trận tuyến khó khăn nhất của đất nước suốt 2 cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, thể hiện được khí phách và tinh hoa của dân tộc Việt Nam"./.

Nguồn: ST